Kişilik bozuklukları, insanın davranışlarında uzun süreli bozukluklara sebep olan, çevresel
veya kalıtsal faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilen hastalıklardır. Kişilik bozukluğu tedavi
edilmediği sürece hastayı iş hayatında, aşk hayatında, sosyal yaşantısında ve günlük en basit işlerinde bile etkileyecektir. Kişilik bozukluğu olduğu bilinen veya kişilik bozukluğundan
şüphelenilen kişide ilk dikkat edilmesi gereken husus kişinin çocukluğudur. Çünkü yetişkin
dönemlerinde kişilik bozukluğu yaşayanlar genelde çocukluklarında türlü travmalara maruz
kalmıştır. Bilinçaltlarına işleyen bu travmalar büyüyünce farklı bir kişilik geliştirmelerine
sebep olmuş dolayısıyla bu da kişili bozukluklarını getirmiştir.
Depresif Kişilik Bozukluğu: Bu kişilik bozukluğunda olan kişiler sürekli melankolik bir ruh
hali içindedirler. Karamsarlık, özgüven eksikliği, olaylara sürekli kötü açıdan bakma, kendine
acıma eğilimi belirgin özelliklerindendir. Depresif kişil bozukluğu olan hastalar çocukken
anne/baba kaybı veya anne/baba yetersizliği görmüş olabilirler. İlaçlarla hormonların kontrol
edilmesi suretiyle veya psikoterapi yöntemiyle tedavi edilir.
Paranoid Kişilik Bozukluğu: Bu kişilik bozukluğunda hasta, adı üzerinde paronayaklık
özellikleri gösterir. İnsanların hareketlerinde sürekli bir kötü niyet arar; hiç kimseye
güvenemez, hiçbir yakın arkadaşı veya sırdaşı yoktur. İlaç ve psikoterapi birlikte kullanılır.
Pasif-Agresif Kişilik Bozukluğu: Kişilik bozuklukları arasında belki de en tehlikeli ve fark
edilmesi en zor olandır. Bu kişilik bozukluğunda hasta açık açık olmasa da kolay
anlaşılmayacak şekilde yapılacak işleri engelleme, erteleme, özgüvensiz gibi gözükme gibi
özellikler gösterir. Öfkesini bu şekilde dile getirir. Pasif-Agresif kişilik bozukluklarında
mutlaka psikoterapi gereklidir.
Saplantılı (Obsesif) Kişilik Bozukluğu: Kişilik bozuklukları arasında maruz kaldığı kişiyi
epey yıpratan bir çeşittir. Bu kişilik bozukluğunda kişide aşırı bir mükemmeliyetçilik ve
dedim dedik uygulamalar görülür. Esnek değildir. Gereksiz detaylarla uğraşarak işlerin
bitirilmesini engeller ve kendi kendisini de sıkıntıya sıkar. Kişilik bozuklukları arasında
kalıtımsal olarak en kolay geçendir. İlaç ve psikoterapi bir arada kullanılabilir.
Narsistik Kişilik Bozukluğu: Kişilik bozuklukları arasında hastanın kendisine olumlu
bakmasına sebep olan tek çeşittir. Fakat bu olumluluk iyi anlamda değildir. Narsistik kişilik
bozukluklarında kişide aşırı bir kendini beğenme ve aşırı bir özsaygı görülür. Kendilerini
diğer bütün insanlardan üstün görürler, bir çocuk gibi sürekli takdir edilmek isterler.
Psikoterapi ile tedavi edilir fakat kişilik bozuklukları arasında en zor tedavi edilendir.
Histrionik Kişilik Bozukluğu: Kişilik bozuklukları arasında kadınlarda yaygın olarak
görülen bir çeşittir. Olayları abartma, aşırı hareketlerle sürekli ilgi odağı olmaya çalışma
eğilimi vardır. Dikkat çekmeyi severler ve dış görünümlerine aşırı bir şekilde dikkat ederler.
Psikoterapi ile tedavi edilebilir.
Şizoid: Şizoid Kişilik Bozukluğu teşhisi, yaşam boyunca sosyal çekingenlik gösteren
hastalara konur. İnsan ilişkilerinde donuk, kısıtlı, içe dönük, tuhaf, kapalı, izole ve
yalnızdırlar. Yakın ilişkilere girmez ve girmekten zevk almazlar. Genellikle gün boyu tek bir
konuya odaklanır ve o konuya takılarak başka hiçbir etkinliğe katılmaz. Sırdaşları ve
arkadaşları yoktur. Cinsel etkinlikleri ya hiç yok ya da çok azdır. Ne övülmekten ne
yerilmekten etkilenmez. Duygusal tepkisizlik, soğukluk, ilgisizlik, tekdüze duygulanım,
yaşamdan kopukluk hakimdir. Sessiz, uzak, güncellikten habersiz, kimseyle yarışmayan, pasif kişilerdir. Hiç evlenmeyebilirler. Kendileriyle ilgili projelerden çok, evren, din, felsefe, açlık, astronomi, zooloji gibi konularda tuhaf projeler üretirler.
Tedavisi: Genellikle tedavisi Paranoid Kişilik Bozukluğuyla aynıdır. Ancak Şizoid Kişilik
bozukluğunda Grup terapisi de kullanılabilir. Gruba alışınca grup arkadaşlarını önemser ve
izolasyondan uzaklaşabilir.
Borderline kişilik bozukluğu: Benlik algısı ve duygulanımda tutarsızlık, belirgin dürtüsellik,
otomatik ve ölçüsüz çabalar gösterme, bir şeyi ve ya kişiyi gözünde aşırı büyütme ve göklere çıkarma ve yerin dibine batırma tarzında gidip gelen tutarsız kişilerarası ilişkiler, para harcama, cinsellik, madde kullanımı ve çılgınca araba kullanma gibi sonu zarar veren
dürtülerin en az ikisini şiddetle yapma, yineleyen intihar davranışları, çevresindekilere
kendini öldürmekle ilgili gözdağı verme, boşlukta olma, öfke, hırçınlık, kavgacılık, hiddet ve
kimi zaman paranoid düşünceler taşıyan kişiler için borderline diyebiliriz. Psikoterapi ile
tedavi edilir.
Çekingen kişilik bozuklukları: Hastalar eleştirilmekten, beğenilmemekten yoğun bir korku
duyduğu için kişilerarası ilişkilerden kaçınırlar. Kendisini yetersiz bulan, tercih edilmeyen,
çekiciliği olmayan, herhangi bir özelliği olmayan, yeteneksiz, beceriksiz olarak tanımlarlar.
Yeni birisiyle tanıştıklarında hemen ketlenirler. Mahçup düşme korkuları çok yoğundur.
Yalnız kalmayı tercih eder ve sevildiğinden emin olmadıkça asla kişiler arası ilişkilere
yanaşmazlar.
Comentários